Ekonomik krizin derinleştiği Türkiye’de bayram tatili, artık geniş kitleler için ulaşılmaz bir lüks haline geldi. Artan hayat pahalılığı, yükselen ulaşım ve konaklama maliyetleri nedeniyle, vatandaşların büyük bir kısmı bu bayramı evlerinde geçirmek zorunda kalacak. Ne yazık ki, ne emekliler ne de çalışanlar, bütçelerini tatile ayırabilecek durumda değil.

Emekliler, 14 bin 469 TL gibi yetersiz maaşlarla yaşam mücadelesi veriyor. Bu gelirle geçinmeye çalışan milyonlar, kurbanlık alma ya da torunlarına bayram harçlığı verme gibi geleneksel bayram alışkanlıklarını bile yerine getiremiyor. Bayram tatili ise, sadece televizyon ekranlarında kalıyor.

Benzer şekilde, 22 bin 104 TL asgari ücretle çalışan milyonlarca kişi de geçim sıkıntısı içinde. Temel ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan haneler, maaşlarının büyük bölümünü kira, gıda ve fatura ödemelerine harcıyor. Enflasyon karşısında eriyen alım gücü, tatil planlarını tamamen rafa kaldırmış durumda.

Yapılan araştırmalara göre, çalışanların yalnızca yüzde 8’i bayramda tatile çıkabilecek. Geriye kalan büyük çoğunluk ise ya memleketine gidemiyor ya da şehir dışı planlarını iptal ediyor. Uçakla Bodrum’a yapılacak gidiş-dönüş bir aile için ortalama 32 bin TL'ye, özel araçla yapılan bir yolculuk ise yaklaşık 9 bin 300 TL’ye mal oluyor. Bu rakamlar, orta gelirli bir aile için dahi bütçeyi aşan düzeyde.

Kısacası, ekonomik şartlar nedeniyle bu bayram çoğu hanede ne tatil planı yapılıyor ne de alışveriş heyecanı yaşanıyor. Bayramlar bir zamanlar birlik, paylaşım ve sevinç anlamına gelirken, artık geçim derdi ve kısıtlı bütçelerin gölgesinde geçiyor.

***

Cahit Sıtkı Tarancı’dan bayram ile ilgili kaleme aldığı şiiri sizlerle paylaşıyorum:

Korkarım felekte bir gün,

Bir bayram yemeğinde.

Anam, babam gibi kardeşlerim de,

En güzel dalgınlığında ömrün,

Beni gurbette sanıp

“Keşke gelseydi bu bayram” diyecekler.

Ve birdenbire yürekler,

Aynı acıyla yanıp

Hepsinin gözleri yaşaracak;

Öldüğümü hatırlayarak.

Cahit Sıtkı Tarancı

***

Bayram belki de kitap okumak için en güzel fırsat. Evlerinde oturanların kitaplara sarılma vakti… Bu haftanın en çok okunan kitaplarına gelirsek; Engereğin Gözü- Zülfü Livaneli, Saatleri Ayarlama Enstitüsü- Ahmet Hamdi Tanpınar, Atomik Alışkanlıklar- James Clear, Çöl Çiçeği-Waris Dirie, Yaşamak- Yu Hua, Kalk Bi Dopamin Demle- Serkan Karaismailoğlu.