İran ve İsrail arasında yaşanan son gelişmeler nükleer silah endişelerini yeniden gündeme getirdi. Özellikle savaş alanında kullanılmak üzere geliştirilen taktik nükleer silahlar, bölgesel çatışmalarda yaratabileceği etkiler nedeniyle dikkat çekiyor. Rusya ve ABD gibi ülkelerin envanterinde bulunan bu silahlar, düşük patlayıcı güce sahip olmalarına rağmen ciddi riskler barındırıyor.
Taktik nükleer silah nedir?
Taktik nükleer silahlar (TNW), stratejik nükleer silahlardan farklı olarak, sınırlı askeri hedeflere karşı kullanılmak üzere geliştirilmiş düşük patlayıcı güce sahip nükleer cihazlardır. Bu silahlar genellikle savaş alanında kullanılır ve etkileri daha lokal düzeydedir.
Patlayıcı güçleri 0.1 kilotondan 50 kilotona kadar değişebilir. Bu oran, Hiroşima’ya atılan yaklaşık 15 kilotonluk bombayla kıyaslandığında daha küçük görünse de, ciddi yıkım potansiyeline sahiptir.
Kaç çeşit taktik nükleer silah var?
Taktik nükleer silahlar farklı taşıma sistemleriyle kullanılabilir. Bunlar arasında:
Güdümsüz bombalar: Örneğin B61 nükleer bombası
Kısa menzilli balistik füzeler: Örnek; Rus yapımı Iskander, Hindistan’ın Shaurya füzesi
Topçu mermileri: W33 gibi nükleer top mermileri
Nükleer mayınlar ve torpidolar
SAM ve havadan havaya füzeler: Nükleer başlıkla donatılmış sistemler
Bazı modeller “değişken verimli” (variable yield) olarak tasarlanmıştır; bu, patlama gücünün görev öncesinde ayarlanabildiği anlamına gelir. Ayrıca nötron bombaları gibi türler de sadece radyasyon etkisini artırmak amacıyla geliştirilmiştir.
Taktik nükleer silahlar nasıl kullanılır?
Bu silahlar genellikle kısa menzilli sistemler aracılığıyla taşınır ve savaş alanında yakın hedeflere karşı kullanılır. Bunlar arasında 500 kilometreden kısa menzilli füzeler, obüs sistemleri veya uçakla atılan bombalar yer alır.
Bugüne kadar hiçbir savaşta fiilen kullanılmamıştır. Ancak kullanım riskleri, özellikle çatışmanın stratejik nükleer savaşa tırmanma olasılığı nedeniyle oldukça yüksektir. Bu sebeple uzmanlar, bu tür silahların caydırıcılıktan öteye geçmemesi gerektiğini savunur.
Hangi ülkelerde taktik nükleer silah var?
Taktik nükleer silahların en büyük stokları Rusya ve ABD’ye aittir.
| ÜLKE | Tahmini TNW Sayısı | Açıklama |
|---|---|---|
| Rusya | 1.000–2.000 arası | En büyük taktik nükleer silah stoğuna sahip |
| ABD | ~230 | B61 bombalarının 100’ü Avrupa’daki NATO üslerinde |
| Türkiye | B61 depolama üssü | İncirlik Üssü’nde NATO envanterinde B61 bulunduğu iddia ediliyor |
| Hindistan | Belirsiz | Shaurya kısa menzilli füze programı mevcut |
| Pakistan | Belirsiz | Savaş alanı için nükleer planlamaya sahip |
| Çin | Spekülasyon düzeyinde | Genişleyen füze kapasitesi mevcut |
| İsrail | Resmî açıklama yok | Stratejik ve taktik nükleer kapasiteye sahip olduğu varsayılıyor |
| Kuzey Kore | Gelişme aşamasında | Kısa menzilli füzelerle nükleer başlık denemeleri yapılıyor |
Neden tehlikelidir?
Taktik nükleer silahların kullanımında teknik sınırlar ve hedeflerin küçüklüğü göz önüne alındığında "kullanılabilir" görülme riski artmaktadır. Ancak her kullanımı, daha büyük bir nükleer savaşın fitilini ateşleyebilir. Bu sebeple uluslararası toplum, bu tür silahların caydırıcı rolü dışında kullanılmaması gerektiğini vurgulamaktadır.