Dünya yaşamında büyük değişime yol açan COVID-19 pandemisinde durum ne? Halen bu hastalık can almaya, aramızda yaşamaya devam ediyor mu?
7 Eylül öncesindeki son 28 güne göre Yunanistan’dan konfirme olgu sayısı 10 binin üzerindeyken dünya genelinde 115.000 olgu bildirilmiş. Türkiye’den sade bir olgu DSÖ’ne iletilmiş. İnsanlar bulantı, kusma, 38 civarı bir ateş ile kırılıyor ama gidip neyim var demiyorlar. Bu nedenle de sanırım teyitli olgu yok. Okulların açılmasıyla öğrenciler grip ve benzeri hastalıklarla mücadele ediyorlar. Her gün onlarca öğretmenden de benzer şikayetler alıyorum ve tavsiyelerimizi soruyorlar.
Öncelikle çalışan anne babaların yorgan döşek yatmadıkça çocuklarını okula göndermekten başka çaresi yok. Bu durumda hastalık süreğenliğinin kırılamaması gibi bir süreci tetikliyor.
Yapılan testlerde Türkiye’de COVID-19 seropozitfliği %16.4, dünya genelinde en yüksek Ukrayna’da %54. Total ölüm yaklaşık bu yıl için 1500 bunun da 1200 kadarı ABD’den. Dünya genelinde yaklaşık 13,5 milyar doz aşı yapılmış. Bazılarımızın 4-5 doz aşı olduğunu hatırlayacak olursak gereken aşılanma oranı dünya genelinde %67’ye ulaşmış durumda.
İki doz aşılanan insan nüfusu ise ancak %32. Türkiye’de en bir doz aşı olma oranı %69. Peru %93, Şili %92, Çin %90 ile aşılamada ilk 3 ülke. Üç doz aşılamayı tamamlamada is Türkiye %63, Şili %93 ile ilk sırada Peru ve Çin %87. Bunca emeğe karşılık ne yazık ki hastalık halen değişik varyantlarla sağlığımızı tehdit etmeye devam ediyor. Havaların soğumasıyla durum daha ciddi olabilir.
Türkiye’de 1 hatırlatma dozu olanların oranı %33 176 ülke arasında ortada yer alıyor. Bu konuda aşı karşıtlığı epey etkili oldu, bunun dışında aşıların yan etkileri üzerine çok fazla spekülasyon yapıldığından insanlar haklı olarak aşılanmaya uzak duruyorlar. Aşı üretimi biten bir süreç değil. FAZ IV dediğimiz süreçte iyileştirmeler devamlı güncelleniyor.
Aşılardan korkmamak lazım. Dünya genelinde en sıkı denetim aşı üretiminde yapılmaktadır. Aşı sağlam bireylere koruyucu amaçlı yapıldığından en ufak bir risk taşımaması gereklidir. DSÖ bünyesindeki Technical Advisory Group on COVID-19 Vaccine Composition (TAG-CO-VAC) çalışma grubu tüm ülkelerde görülen SARS-CoV-2 varyantlarını yakinen takip etmektedir. Aralık 2025’de yapılacak toplantıda COVID-19 aşısının içeriğine karar verilecek.
Bu toplantıda XBB.1.5, JN.1, KP.2, XEC, LP.8.1, NB.1.8.1, XFG ve potansiyel olarak gündeme gelmesi beklenen BA.3.2 varyantlarına karşı oluşmuş anti serumlar gündemde olacak. Yaklaşık 5 yıla yakın zaman geçmesine rağmen virüsün değişiminde hiç durmaya yönelik bir değişim yok. Bulaşıcı evet, eskisi kadar ölümcül değil evet ama yine de hasta ediyor. En sık solunum şikayetleri ile kendini gösteriyor, özel bir tedaviye gerek göstermeden iyileşiyor. Öksürük, ateş, yorgunluk ve tat-koku kaybı halen sık görülüyor. Bulantı, kusma, ishal de tabloya eşlik edebiliyor.
Kalabalık yerlere girerken, toplu taşım araçlarında maske takmak, ellerimizi su-sabunla yıkamak halen en geçer akçe korunma yöntemi.
Sağlıklı günler diliyorum.
