Ağustos ayında marketlerde ve üretici fiyatlarında yaşanan dalgalanmalar, tarım ürünlerindeki maliyet baskısını bir kez daha gözler önüne serdi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın açıkladığı verilere göre, markette 37 ürünün 30’unda fiyat artışı görülürken, 6’sında düşüş yaşandı. Fiyatı en fazla yükselen ürün ise yüzde 56 ile yeşil fasulye oldu.
Bayraktar, tarımsal üretimde kullanılan gübre, yem ve enerji gibi girdilerdeki fiyat değişimlerine de dikkat çekti. Temmuz ayına göre gübre fiyatlarında artışlar gözlemlenirken, üre gübresi hariç bazı gübrelerde küçük düşüşler yaşandı. Son bir yılda ise üre gübresindeki fiyat artışı yüzde 85,3 ile zirve yaptı. Besi ve süt yeminde yıllık artış oranları sırasıyla yüzde 34,5 ve 31,8 olarak kaydedildi. Elektrik fiyatları yüzde 12,8 artarken, tarım ilaçları yüzde 14,94 yükseldi. Mazot fiyatı ise aylık bazda yüzde 2,7 düşmesine rağmen, yıllık olarak yüzde 21,8 arttı.
Üretici ve market fiyatları arasındaki fark da dikkat çekici bir tablo ortaya koydu. Ağustos ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkı havuçta yüzde 335,3 ile en yüksek seviyeye ulaştı. Havuç, kabak, limon, patlıcan ve sivri biber, üreticideki fiyatlarının market fiyatlarına göre 3–4 kat daha pahalı satılmasıyla öne çıktı. Örneğin, üreticide 11 lira olan havuç markette 47,88 liraya yükseldi. Kabak üreticide 8,38 lira iken markette 33,49 liraya, limon üreticide 38,75 lira iken markette 152,57 liraya satıldı.
Markette fiyatı en çok artan ürün yeşil fasulye olurken, fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 9 ile kuru soğan oldu. Üreticide ise fiyatı en fazla düşen ürün limon olarak kayıtlara geçti. Yeşil fasulye üreticide yüzde 152,9 oranında değer kazanırken, salatalık yüzde 136,7, patlıcan yüzde 45 ve kabak yüzde 30,9 oranında arttı.
Fiyat değişimlerinin sebeplerini açıklayan Bayraktar, özellikle limon ve patates fiyatlarındaki düşüşün, üretim fazlalığı ve depolama sorunlarından kaynaklandığını belirtti. Kuru soğanda ise üretim fazlalığı fiyatların maliyetin altına inmesine yol açtı. Öte yandan yeşil fasulye, salatalık, patlıcan ve kabakta sezon sonu nedeniyle arz azalınca fiyatlar yükseldi. Sivri biber fiyatlarındaki düşüş ise arz fazlalığından kaynaklandı.
Bayraktar, üretici ile market arasındaki farkın daraltılması ve girdi maliyetlerinin kontrol altına alınmasının, hem üreticiyi hem de tüketiciyi rahatlatacağını vurguladı.
