Tamamı kadın futbolculardan oluşan, ilk kadınlar arasındaki futbol maçı 4 Temmuz 1954 tarihinde Mithatpaşa Stadı’nda İzmir Kadınlar Futbol Takımı ile İstanbul Kadınlar Futbol Takımı arasında oynandı. Yıllarca rakip bulamamaktan yakındılar. Kadın futbolu, 1993 yılında oluşturulan ve 16 takımın katıldığı Türkiye 1. Kadın Futbol Ligi ile resmiyet kazanarak günümüze kadar farklı isimler altında varlığını korudu Konak Belediyespor Kadın Futbol Takımı ise Türkiye’yi 4 kez UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nde temsil etti.
28 Mayıs 1929 tarihli Akşam gazetesinin birinci sayfasındaki karikatür. Erkek futbolcu kadın futbolcuya “Müsaade ederseniz küçük hanım, bir pas takdim edeyim” demekte, o sırada makyaj yapmakta olan kadın futbolcu “Bir dakika bekleyin! Boyanayım da bir şüt atarım” karşılığını vermektedir. Karikatürün başlığının “Futbol maçlarında kadınların da oynatılması düşünülüyor” olması da ilginçtir. 1989 yerel seçimlerinde büyük bir zafer kazanan Sosyal Demokrat Halkçı Parti’li (SHP) belediyelerin verdiği destek 1990’lı yılların başında kadın futbolunda gözle görünür bir hareketlenmeye yol açar.
5 kez lig şampiyonluğu
Bu dönemde ligin kurulması ilk kez alınan ciddi bir kararla masaya yatırılır. 1993’te Tansu Çiller’in ilk kadın başbakan olmasının da rüzgârıyla ligin ertesi yıl kurulacağı müjdesi verilir. 1994 Mart ayında da 16 takımlı kadınlar ligi kurulur. 2006 yılında Konak Belediyesi Gençlik ve Spor Kulübü bünyesinde kurulan Konak Belediyespor Kadın Futbol Takımı, 5 kez lig şampiyonluğunu kucaklar.
1954’de kadınlar futbol oynuyor
Türkiye’de 1954 yılında kadınların futbol oynamaya başladığını tespit ediyoruz. 6 kadın futbolcunun katıldığı karma bir futbol maçı 24 Mayıs 1954 yılında İzmir’de oynanmıştır. Tamamı kadın futbolculardan oluşan, ilk kadınlar arası futbol maçı ise, 4 Temmuz 1954 tarihinde Mithatpaşa Stadı’nda İzmir Kadınlar Futbol Takımı ile İstanbul Kadınlar Futbol Takımı arasında oynanmıştır. 10 Temmuz 1955 tarihinde yine Mithatpaşa Stadı’nda yapılan Spor Festivali’nin içinde Kadınlar Futbol Takımları arasında bir maç daha oynanmıştır. 1955 yılından 1969 yılına kadar geçen 15 yıllık süreçte Türkiye’de kadınların futbol oynandığına dair bir bulguya rastlanamamıştır. 1969 yılında Türkiye’de ilk uluslararası kadın futbol maçı oynanmıştır.
Takımının golü Afitap’tan
İtalya kız takımı ile Avrupa Karması Kız takımı arasında 22 Ağustos 1969 tarihinde İstanbul Mithatpaşa Stadı’nda oynanan karşılaşma 1-1 berabere sonuçlanmıştır. Uluslararası milli takımlar düzeyindeki bu maçın, o tarihlerde kadın futbolunun henüz kabul görmediği Türkiye’de oynanmasının nedeninin, Avrupa karmasında oynayan bir Türk kadın futbolcusu olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Avrupa takımının golünü de Türk kadın futbolcu Afitap atmıştır.
Erkek takımlarıyla karşılaşmalar yaptı
Avrupa’da başlayan ve yaygınlaşan kadın futbolunun yansımaları ve Türkiye’de oynanan İtalya-Avrupa karması kadın futbol maçları, 1969 yılında Kınalıada Spor Kulübü’nün içinde bir kız takımının oluşturulmasını sağlamıştır. Kınalıada Kız Futbol Takımı, spor salonlarında minyatür futbol oynayarak başladıkları faaliyetlerine daha sonraları genç erkek takımlarıyla karşılaşmalar yaparak devam etmişlerdir.
Genellikle gösteri maçları yapılıyordu
1972 yılında Kınalıada Kız Futbol Takımı (İstanbulspor Kız Futbol Takımı olarak da anılıyor) Dostlukspor Kız Futbol Takımı adını almıştır. 1973 yılında Dostlukspor Kız Futbol Kulübü Derneği adı altında resmi olarak tescil edilerek Türkiye’nin ilk Kız Futbol Kulübü Derneği olmuştur. Dostlukspor Kız Futbol takımı 1973-1978 yılları arasında Türkiye’de kız futbol takımlarının olmamasından dolayı jübile maçları öncesi, derbi maçları öncesi veya futbol takımların sezon açılışlarında erkek takımları ile karşılaşmalar yapmışlardır. Rakip bir kadın futbol takımı olmaması nedeniyle genellikle gençler ve eski futbolculardan oluşan takımlarla gösteri maçları yaparak faaliyetlerini sürdürmüşlerdir.
Anadolu’nun her şehrinde maç yaptılar
Dostluk Spor Kız Futbol takımı Anadolu’nun her şehrinde maç yaparak kadın futbolunun Türkiye’de tanınmasını, kabul edilmesini ve yayılmasını sağlamışlardır. Dostlukspor, Türkiye’nin ilk kız futbol kulübü olmasının yanı sıra, toplumda örnek davranışlar sergileyerek herkesin ilgi odağı haline gelmeyi başarmışlardır. Basın yoluyla Van’daki depremden sonra kamuoyuna yaptığı, “Kadın futbolcular maç yapıp gelirini Van’a gönderecekler” başlıklı haberi, toplumsal duyarlılık yönünden örnek çalışmalar yaptıklarını da göstermektedir.
Gazete ilanı ile kadın futbolcu aranıyor
Dostlukspor takımının gazetelerde “Futbolcu Arıyoruz” başlığıyla yaptığı çağrı olumlu sonuçlanarak, kızların ilgisini çekmeye başlamıştır. 1978 yılında, İstanbul’dan sonra İzmir’de de kız futbol takımı kurulmuştur. İzmir Namık Kemal Lisesi öğrencilerinden kurulan kız futbol takımına Filizspor adı verilmiştir. 30 Ekim 1978 tarihinde İzmir Alsancak Stadı’nda Dostlukspor ile Filizspor arasında oynanan karşılaşma Dostlukspor’un 14-0 galibiyetiyle sonuçlanmıştır. Aynı yıl, Ankara’da İncirlispor Kız Futbol Kulübü ve Nazendespor Kız Futbol Kulübü olmak üzere 2 kız futbol takımı daha kurulmuştur.
Dostlukspor’un ilk uluslararası maçı
1979 yılında, İstanbul İnönü Stadında, Almanya kadınlar futbol ligi şampiyonu Bad Neuenahr takımı ile Dostlukspor Kız Futbol takımı maç yapmış ve maçı Dostlukspor 4-0 kaybetmiştir Bu maç, Dostlukspor Kız Futbol takımının oynadığı ilk uluslararası maç olurken, aynı zamanda kulüpler düzeyinde Türkiye’de oynanan ilk uluslararası kadınlar futbol maçı olmuştur.
İlk maç 14-0 sona erdi
17 Ağustos 1980 tarihinde İstanbul Vefa Stadında, Dostlukspor’la Filizspor bir kez daha karşılaşmışlardır. 1978 yılında iki takım arasında oynanan ilk maç 14-0 gibi farklı bir skorla bitmesine karşın, 2 yıllık süreç içinde bu fark ortadan kalkmış ve bu kez maç 2-1 Dostlukspor lehine sonuçlanmıştır.
Kadınlararası ilk futbol turnuvası
1980’li yıllarda, İstanbul’da, Atılımspor ve Deryaspor kız futbol takımları kurulmuş ve İstanbul’daki kız futbol takım sayısı 3’e çıkmıştır. Bunun üzerine, 1984 yılında, İstanbul’da kadınlararası ilk futbol turnuvası düzenlenmiştir. Turnuvaya; Dostlukspor, Atılımspor ve Deryaspor kız futbol takımları katılmış ve Dostlukspor şampiyon, Atılımspor ikinci ve Deryaspor da 3’üncü olmuştur. Final maçını 5 bin seyirci izlemiştir.
Kadın ligi için girişim
1985 yılında, Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Kadınlar Ligi’nin kurulması için girişimlerde bulunulmuştur. O tarihlerde, İstanbul, İzmir, Ankara, Samsun'da ve Kocaeli'nde kadın futbol takımları mevcut olmasına karşın, yapılan toplantılar sonucunda kadın futbol takımlarının yeterli sayıda ve kalitede bulunmaması gerekçesiyle kadınlar liginin kurulması ertelenmiştir.
Resmi dönemin başlangıcı
Türkiye Kadınlar Futbol Ligi’nin ve Türkiye Kadın Milli Takımı’nın kurulması için uzun yıllar yürütülen çalışmalar, 2 Nisan 1994 tarihinde, Türkiye Kadınlar Futbol Ligi’nin başlaması ve 1995 yılında da Türkiye Kadın Milli takımının oluşması ile resmi dönemin başlangıcını oluşturmuştur. Türkiye Futbol tarihinin ilk resmi kadınlar maçı Ankara’da Ankara Büyükşehir Belediye takımı ile İstanbul Acarlarspor arasında oynanmıştır. 1994 yılında Futbol Federasyonu tarafından ilk kez uygulanan Kadınlar Futbol Ligi’nde 7 ilden dört ayrı grupta toplam 16 takım mücadele etmiştir. Küme düşmenin olmadığı ligde grup birincileri yarı finale yükselmiştir.
Dinarsu Türkiye’nin ilk resmi şampiyonu
Dinarsu Türkiye’nin ilk resmi şampiyonu olmuştur. 1992 yılında firma kulübü olarak kurulan Dinarsu Kız Futbol Kulübü Türkiye’de kadın futboluna ivme kazandırmıştır. Dinarsu Kız Futbol Takımı, Türkiye Kadınlar Futbol Ligi'nde 1993-1994, 1994-1995, 1995-1996, 1996-1997 sezonlarında üst üste dört kez şampiyon olmuştur. Dinarsu Kız Futbol Takımı, ligden çekildiği 1997-1998 futbol sezonuna kadar Türkiye Kadın Futbol Ligi’nde rakipsiz olmuş ve Türkiye Ligi’nde oynadığı 54 maçta; 50 galibiyet, 2 beraberlik ve 2 yenilgi alarak, 276 gol atıp, yalnızca 11 gol yemiştir. Dinarsu Kız Futbol Takımı, 11 Ekim 1997 tarihinde, Futbol Federasyonu’nun kadın futboluna olan ilgisizliğini neden göstererek ligden çekildiğini açıklamıştır.
İlk kez küme düşme konuldu
1995-1996 futbol sezonunda 28 takımla 2 kategoriden oluşturulan lige ilk kez küme düşme konulmuştur. 1996-1997 futbol sezonunda 1. kategori 12 takım, 2. kategori ise 7 takımdan oluşmuştur. 1997-1998 sezonunda birinci lige 9 takım, ikinci lige ise 10 takım katılmıştır. Site Marshall takımı ilk kez şampiyonluğu kazanmıştır. Bursa Delphi Packhard ve İstanbul Dinarsu takımları ligden çekilmişlerdir.1998 -1999 sezonunda birinci lige 8 takım, ikinci lige ise 6 takım katılmıştır. 2000 yılında kadınlar maçlarında yaşanan şiddet olayları şike dedikoduları ve bazı takımların sahaya çıkmamasından dolayı yaşanan maçlardaki ertelemeler, Kadınlar Ligi’nin ‘Skandallar Ligi’ olarak anılmasına yol açmıştı.
Kadın ligine ara verildi
Kadın futbolu, finansal, idari ve sosyal sorunlar nedeniyle düşüşe geçmiş, kulüpler arka arkaya kapatılmış ve bu sürecin sonunda da 2003-2004 sezonunda Kadınlar Ligi’ne ara verilerek, Kadın Milli takım faaliyetleri durdurulmuştur.
2005-2006 sezonunda, 8 takımın katıldığı U17 genç kızlar Türkiye Şampiyonası mini bir turnuva şeklinde düzenlenerek kadınlar futbolu genç kızlar düzeyinde tekrar başlatılmıştır. Bu turnuva sonunda Türkiye U19 genç kızlar futbol milli takımı kurulmuştur. Yine 2005-2006 sezonunda, 15 takımın katıldığı ve 3 grup olarak oynanan deplasmanlı U18 genç kızlar ligi kurulmuştur. 2006-2007 futbol sezonunda, 16 takımın katılımıyla büyükler kategorisi kadınlar futbol ligi tekrar başlatılmıştır. Ayrıca aynı yıl içinde yıldızlar kategorisi turnuvası da düzenlenmiştir. 2014-2015 Futbol sezonunda; Kadınlar 1. 2. ve 3. Ligleri ile U 13, U 15 ve U 17 Ligleri oynatılacaktır.
Milli Takım ilk maçı 8-0 kaybetti
Türkiye Kadın Milli takımı Romanya'ya karşı oynadığı ilk maçını 8-0 kaybetmiştir. Türkiye Kadın Milli Takımı 25 Eylül 1997 tarihinde Dünya Kupası Eleme Grubu maçında Gürcistan’ı 1-0 yenerek tarihindeki ilk galibiyetini elde etmiştir. U 18 takımı 1997 yılında, U19 takımı 2001 yılında, U17 takımı 2006 yılında, U15 takımı ise 2010 yılında kurulmuştur. U 15 Milli Kız takımı, Singapur’da düzenlenen 1. Gençlik Olimpiyat Oyunları’nda 3’üncü olmuştur.
Türkiye 1.Kadın Futbol Ligi resmiyet kazandı
1982 yılında kurulan Dinarsu Kadın Futbol Takımı ile daha üst seviyelere çıkan kadın futbolu, 1993 yılında oluşturulan ve 16 takımın katıldığı Türkiye 1. Kadın Futbol Ligi ile resmiyet kazanarak günümüze kadar varlığını korumuştur. A ve B gruplarında 6’şar takımla futbola devam eden Kadınlar 1. Liginde 12 takım yer alıyor.
Konak Belediyespor Kadın Futbol Takımı,
2006 yılında Konak Belediyesi Gençlik ve Spor Kulübü bünyesinde kurulan Konak Belediyespor Kadın Futbol Takımı 2007-2008 sezonunda 1. Lig'e yükseldi. 2008 yılından beri 1. Lig'de mücadele eden Konak Belediyesi 2012-2013; 2013-2014;2014-2015 ve 2015-2016 sezonlarında lig şampiyonluğuna ulaştı. Türkiye’yi dört kez UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi’nde temsil etti. UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi 2013-2014 Sezonu'nda, Saraybosna'da düzenlenen ön eleme turunda grubundaki üç rakibini de yenerek grup lideri olarak son 32'ye yükseldi Bu başarısıyla UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi tarihinde ön eleme turunu geçerek son 32'ye kalan ilk Türk takımı oldu.
Günümüz kadınlar futbol ligi
2024-25 Kadınlar Süper Ligi veya sponsorluk adıyla 2024-25 Turkcell Kadın Futbol Süper Ligi, Türkiye'nin en üst düzey profesyonel kadın futbol ligi olan Kadınlar Süper Ligi'nin dördüncü sezonudur. Çift devreli lig usulüne göre oynanan lig karşılaşmaları sonucunda lig sıralamasını 70 puan ile ilk sırada tamamlayan Ankara Büyükşehir Belediyesi FOMGET şampiyon olup 2025-26 UEFA Kadınlar Şampiyonlar Ligi'ne katılmaya hak kazandı, ligi son sırada tamamlayan Karadeniz Ereğli Belediyespor küme düştü. 8 Eylül 2024 tarihinde başlayan sezon 4 Mayıs 2025 tarihinde sona erdi. Kadınlar Futbol Süper Ligi 2024-25 Sezonu, 2023-24 sezonu sonunda ligde kalan 13 takım, TFF 1. Lig’den yükselen 2 takım (Ünye Kadın Spor Kulübü ve Bornova Hitabspor) ve TFF Yönetim Kurulunun 23 Şubat 2023 tarihindeki toplantısında, 2023 Kahramanmaraş depremleri nedeniyle hakları dondurulan Hatayspor olmak üzere toplam 16 takımdan oluştu. Ancak, Hatayspor ile Gaziantep Asyaspor kulüplerinin 2024 – 2025 Sezonunda lige katılmamaya karar vermeleri sebebiyle, bu takımlar fikstüre dahil edilmeyerek lig kalan 14 takım arasında oynatıldı. Önceki sezonu 7. sırada bitiren Fatih Karagümrük Kadın Futbol Şubesi'nin kapatılmasının ardından haklarını devralan Çekmeköy Bilgidoğa Sportif ligin yeni ekibi oldu. Ligin ilk yarısında oynanan 13 hafta sonucunda 36 puan toplayan Fenerbahçe ilk yarıyı lider tamamladı. İlk yarıda en çok gol atan ABB FOMGET'ten Armisa Kuč gol kraliçeliğinde ilk sırada yer aldı. Lige verilen 5 haftalık aranın ardından ikinci yarı maçları 25-26 Ocak haftasında başlayacak.
Kaynakça:
Lale Orta, (Türkiye'nin ilk kadın futbol antrenörü ve futbol hakemidir. Türkiye'de futbol üzerine doktora yapan tek kadın. Avrupa'nın ilk FIFA kokartlı kadın hakemi.) Anka,1954, Milliyet, 5 Temmuz 1954, Milliyet, 1969-1971-1994-1998, Serap Özaksoy, 1977, Alp Aslan, Yusuf Dursun, 1977, Ünlü, 1977; Söyler, 1979, Köktuna, 1976 Ayrıntılı haber, 1977, Kenan Seven, 1978 Günaydın, Tercüman, 1980, Bulvar, 1986 Milliyet Yaşam,1997, Vikipedi, Alkış and Sümerer, 1995, T.F.F.2014, T.F.F. 2012b, 2012c,2012d